Sistemin Yedeklenmesi
Makinanızın belirli aralıklarla yedeklenmesi, sistem güvenliğinin bir parçası sayılabilir. Donanımdan meydana gelen bir hata sonucu veya yanlışlıkla girilen bir komut, sistemi açılamaz hale getirebilir. Ancak yedekleme ile bu tür kullanıcı hatalarının önüne geçebilirsiniz. Yedekleme genellikle tüm sistem üzerinde yapılmaz. Sadece önemli sistem bilgilerini içeren dizinler yedekleme aşamasına girmelidir.
Yedekleme üniteleri olarak teyp, disket veya başka diskler kullanılabilir. Teypler, büyük miktarda yedekleme işlemleri için ön plana çıksa da birkaç dosyadan oluşan paketlerin korunması söz konusu olacaksa disketler daha pratiktir. İnternet üzerinde ise bağımsız bir makina, kendi rutin görevi dışında yerel ağda bulunan makinaların yedeklerini belirli gün ve saatlerde almak üzere programlanabilir.
Sistemde fazla miktarda kullanıcı varsa yedekleme işlemi ciddi bir düzene oturtulmalıdır. Sistemdeki hayati dosyalar örneğin her hafta, üzerinde kullanıcıların bulunmadığı akşam saatlerinde yedeklemeye sokulabilir.
Yedekleme için birkaç yol önerilebilir. Kullanışlı olması için yedeklemeyi yapan program, yedeklenen dosyalar arasındaki belirli bir dosyayı kolayca açabilmelidir. Bunun yanında, yedek bilginin de bozulması ihtimali vardır. Yedeğin içindeki tek baytın bozulması, bazı durumlarda tüm yedeğin çöp yığını haline gelmesine yol açabilir. Doğru yedekleme programının kullanılması bu anda önem kazanır.
Yedeklenecek olan dizinlerden en önemlileri, sistem yaplandırma dosyalarının yeraldığı /etc, kullanıcı dizinlerinin yeraldığı /home, bazı X Pencere dosyalarının bulunduğu /usr/X11/lib/X11 dizini altındaki bazı dosya ve dizinler, /usr ve /usr/local dizinde yeralan bazı dizin ve dosyalar ile /root dizinidir. Şart olmasa da yedekleme için yeriniz bolsa /tmp dizinini de koyabilirsiniz.
Elektronik postaları ( /var/spool/mail) da unutmamak gerekir. Yoksa, çok meşhur olan "e-meyılım cyber-space'de kayboldu" cümlesini sıkça duymaya başlarsınız.
Aşağıdaki komut, /usr ve /home dizinlerini diskete yedekler.
- Kod:
-
$ tar cvMf /dev/fd0 /usr /home
tar komutununa verilen M parametresi yardımıyla bir disket dolduğu zaman başka bir diskete devam etmenizi sağlar. Dizinleri sıkıştırarak atmak için z seçeneğini vermek yeterli olur. Sıkıştırarak yedekleme disket ya da teyp'te yer kazandıracaktır, ancak hata olduğunda verilerin kurtarılması daha zor olacaktır. Açmak için
- Kod:
-
$ tar xf /dev/fd0
komutu yeterlidir. Sıkıştırılarak diskete atılan yedekler için açarken de "z" kullanın. Disketleri sıra ile numaralandırmayı ihmal etmeyin, yoksa bir disketten fazla yer kaplayan arşivleri açamazdınız.
Linux'ta gerek SCSI, gerek floppy teyp desteği vardır. Özellikle çok veri yedekleyecekseniz teypler kaçınılmaz olur. Teyplere yedek alırken de yukarıdaki floppy orneklerindeki gibi tar kullanabilirsiniz. tar'ın yanı sıra sıkça kullanılan yedekleme komutları arasında dump ve restore, cpio ve dd gösterilebilir. Linux'ta ilk SCSI teyp sürücüye /dev/st0, ikinciye /dev/st1 ... kullanarak, PC'lerde sıkça kullanılan ``floppy teyp''lere de /dev/ftape üzerinden erişebilirsiniz. Piyasada bulacağınız ortalama floppy teyplerin kapasiteleri 120M, 4mm SCSI teyplerin 4G, 8mm SCSI teyplerin ise 7G kadar olacaktır. Teybin kapasitesi kullandığınız sürücünün yeteneğine ve teybinizin uzunluğuna göre değişir. Örnek olarak, bütün sistemin tar kullanarak ilk SCSI teybe yedeklemek için,
- Kod:
-
# tar cvf /dev/st0 /
Bir TCP/IP ağınız varsa, ve birden fazla Linux ya da UNIX makinası kullanıyorsanız, tek bir teyp sürücü ile bütün makinalarınızın, hatta Windows makinalarınızın bile (Linux'un yardımıyla) yedeğini alabilirsiniz. Bu iş için amanda gibi daha özelleşmiş ve yedekleme işlemini otomatikleştiren bir program kullanabileceğiniz gibi, GNU tar'dan da yararlanabilirsiniz. Örneğin tar ile, cclub.metu.edu.tr makinasından, linux.org.tr makinasındaki floppy teybe yedek almak için,
- Kod:
-
cclub:~# tar cvf linux.org.tr:/dev/ftape /home
yukarıdaki komutun çalışması için linux.org.tr makinasının root'unun .rhosts dosyasında cclub makinasının root'una izin verilmiş olması gerekir. Bu işlem güvenlik için sakıncalı olduğundan, bu iş için özel bir kullanıcı açmak gibi bir yönteme başvurulabilir. Örneğin linux.org.tr'da yedek adlı bir kullanıcı açtığımızı düşünelim. Bu durumda yukarıdaki komutu,
- Kod:
-
şeklinde yazabiliriz.
(alıntı)
Konu: Linuxda Sistem Yedekleme 
Perş. Eyl. 18, 2008 8:14 pm
